DE FILM
In de documentaire ‘De Energievrijstaat’ zien we hoe de onconventionele ontwikkelaar Pim de Ridder, alles op alles zet om van zijn geboortedorp Terheijden een energievrijstaat te maken. Maar zowel de lokale politiek, wetgeving, als een concurrent zorgen voor obstakels. De wanhoop neemt toe nu de energietransitie in Nederland niet snel genoeg vorm krijgt. Brengt ‘De Energievrijstaat’ de oplossing?
In 2018 start De Ridder het Traais Energie Collectief samen met burgers uit Terheijden. Het collectief maakt een vliegende start. Het hele dorp en de gemeenteraad staan achter het idee om met warmte, wind en zon van het dorp een autonome energievrijstaat te maken. Daarmee maken ze zich los van grote energieleveranciers en houden ze de opbrengsten in het dorp.
Boeren Kees en Anja zijn ook enthousiast en stellen hun grond beschikbaar voor een grootschalig zonnepark. Er wordt een warmtenet aangelegd en een windmolen gebouwd. Niets lijkt de energievrijstaat in de weg te staan.
Wanneer gele hesjes in een nabij gelegen dorp gaan protesteren tegen de komst van 150 hectare zonnevelden, ontstaat er paniek bij de gemeente. Ze passen hun beleid aan. Een concurrerende ontwikkelaar pikt dat niet en begint een rechtszaak. De zaak loopt tot aan de Raad van State. De plannen van De Ridder komen hierdoor op losse schroeven te staan.
Dit is niet alleen een drama voor het Traais Energie Collectief maar ook voor de grondeigenaren Kees en Anja die machteloos moeten toekijken hoe de lucratieve herbestemming van hun boerengrond steeds onwaarschijnlijker wordt.
De documentaire laat zien hoe een breed gedragen plan vastloopt in een juridisch steekspel. Daarbij stelt de film de vraag of juridische gronden, in de huidige klimaatcrisis, nog steeds zwaarder moeten wegen dan een lokaal gesteund plan om een dorp klimaatneutraal te maken.
Het verhaal van het dorp Terheijden staat niet op zichzelf. De uitvoering van de energietransitie ligt grotendeels op het bord van gemeenten. Onlangs nog maakte het Planbureau voor de leefomgeving bekend dat veel gemeenten regionale klimaatdoelen niet willen uitvoeren. Ze waarschuwen dat de transitie dreigt te stagneren o.a. door gebrek aan draagkracht binnen gemeenten.
Producent: Moiety Film
Regie: Sabine Eijkholt
Camera & Montage: Anne van Riel
“De film laat zien hoe belangrijk het is dat projecten vanuit de gemeenschap worden opgestart, maar het laat helaas ook zien dat de regelgeving uit het fossiele tijdperk roet in het eten gooit”.
Sanne de Boer (auteur 'De Energietransitie Uitgelegd')
“Het is niet de vrije markt maar de bescherming van de markt die de energietransitie in de weg zit”.
Marcel Wasserburg (Politiek Filosoof)
“De documentaire laat zien wat de harde realiteit is, we krijgen de pap waar we met zijn allen in terecht gekomen zijn op een pijnlijke manier voorgeschoteld. Ik werd er heel somber van. Het zien van de documentaire sterkt mij in mijn overtuiging dat we alleen vanuit vertrouwen in elkaar nieuwe systemen van eigendom en zeggenschap over grond, arbeid en kapitaal kunnen bouwen. Dat is voor mij de kern van een mens- en Aardewaardige samenleving”.
Damaris Matthijsen (Economy Transformer)
DE PREMIÈRE
Op woensdag 18 januari 2023 is de documentaire voor genodigden in première gaan in het Chassé Theater Breda. De première-avond stond in het teken van een Nederland waarin de energietransitie wel een kans van slagen heeft.
Drie inspirerende sprekers nemen ons mee in het gedachtengoed van 'De Energievrijstaat'.
Sanne de Boer (auteur 'De energietransitie uitgelegd')
Damaris Matthijsen (economy transformer)
Marcel Wissenburg (politiek filosoof)
Nathan de Groot (host)
Beeld: Chasse Theater Breda
Alexa Young, CA